Por VV.AA.
Selección y traducción del georgiano al español
por Lana Kalandia* y Rodolfo Häsler**
Crédito de la foto Ed. Huerga & Fierro
16 Poemas de Poesía georgiana contemporánea (2023),
de VV.AA.
Besik Kharanauli
(Georgia,1939). Poeta. Figura destacada y reconocida de la poesía contemporánea georgiana. Ha obtenido el Premio Rustaveli, el Premio Nacional, el Premio Saba y el Premio Gala para el mejor poemario. En 2011 y 2015 fue nominado para el Premio Nobel de Literatura por el gobierno georgiano. Su poesía ha sido traducida a varios idiomas.
Febrero. Los humedales de Iori
Mi cara dibujada en una hoja amarilla
¡desea tu caricia, Marine!
¡Ordéname algo, hazme subir piedras enormes a la montaña,
Marine!
Ojalá durmiera ahora en la profundidad de mi Iori
y que las estrellas en el cielo vieran
lo feliz que soy…
En lo alto – la luna,
yo – en el río
y al final del pueblo está febrero
escondido en un árbol…
¡Titilarían las estrellas, Marine!
Mi pensamiento tenaz te llevará a mí
esta noche,
Marine.
Contemplo la ciudad, mis ojos
levantan los techos de las casas y miro –
solo duerme plácidamente quien sabe
que la paz de la noche se logra durante el día.
Observo la ciudad situada en una hoya,
y contemplo el murmullo de las casas sin techo
como si fuera un cachorro estremecido.
Ayúdame, me encuentro débil
y la luz de la luna me aplasta el corazón…
La luna alumbra los ríos azules de Georgia.
Por los humedales de Iori trota un caballo cojo y flaco,
y en este mundo de millones y mil millones
nadie lo ve, solo el lobo…
Arde la chimenea,
y sufrimos con solo mirarnos.
Marine,
quiero zambullirme en tu color rosado,
en tu calor y en tu ardor,
beber en hojas amarillas
la dulzura de tus lágrimas saladas,
Marine, adorna mi pelo, Marine…
Que nieven tus manos sobre mi cabello, Marine…
Las olas de Iori acaso solo son agua, Marine,
son la corriente de hilos arduos, punzantes.
Ay, todo aquel que atraviesa el río y se dirige hacia el bosque
está condenado.
Por los humedales de Iori trota un caballo cojo, flaco,
y en un millón…. en mil millones … el mundo helado
de repente se escucha… no su voz–
sino su campana: “¡Estoy aquí, hermano!”
qué animosa voz, escucha,
qué dulce es –“¡Aquí estoy, hermano!” –
Desde el bosque viene corriendo el pobre del pueblo
y trae flores… ¡Marine!
¡Para que disfrutemos de mágicos y divinos sueños
si abrimos los ojos
y que el mundo es el mismo!
Por qué insisto en que seas campana cuando eres una campanilla…
Marine, arranca un pedazo del velo de la noche,
y cuando me muera,
mira la hoja amarilla que vuela al viento,
como si se tratase de mi máscara.
თებერვალი. ივრის ჭალები
ჩემს სახეს, ყვითელ ფოთოლზე დახატულს,
შენი ალერსი უნდა, მარინე!
მიბრძანე რამე, ვეებერთელა ლოდები მთაზე ამატანინე,
მარინე!..
ნეტავი ახლა ჩემი ივრის ფსკერზე მეძინოს
და ვარსკვლავები დამყურებდნენ მაღლა ზეციდან,
რა ბედნიერი ვიქნებოდი…
ზემოთ მთვარე,
მე – მდინარეში
და სოფლის ბოლოს თებერვალი,
შემძვრალი ხეში…
იწკრიალებდნენ ვარსკვლავები, მარინე!
შენ ჩემი დაჟინებული ფიქრი მოგიყვანს
ჩემთან ამ ღამეში,
მარინე!
დავყურებ ქალაქს, ჩემი თვალები
სახურავს ხდიან სახლებს და ვხედავ
– მხოლოდ მას სძინავს მშვიდად, ვინც იცის,
რომ დღისით უნდა მოიპოვოს ღამის სიმშვიდე.
დავყურებ ქალაქს, როგორც სახინკლე
ქვაბს, და უსახურაოდ მდგარი სახლების
დრტვინვას შემკრთალი ლეკვივით ვუმზერ,
მიშველე რამე, წაქცეული ვარ
და მთვარის შუქი მაბიჯებს გულზე…
ანათებს მთვარე საქართველოს ლურჯ მდინარეებს.
ივრის ჭალებში დადის ცხენი კოჭლი, გამხდარი,
და ამ მილიონ… ამ მილიარდ… ამ სამყაროში
ვერავინ ხედავს მას მგლის მეტი…
იწვის ბუხარი
და ვიტანჯებით ერთმანეთის მარტოდენ ჭვრეტით.
მარინე,
მინდა ჩავყვინთო შენს ვარდისფერში,
შენს სიცხეში და სიმხურვალეში,
მივირთვა ყვითელ ფოთლების პეშვით
შენი ცრემლების ტკბილი სიმლაშე…
მარინე, შეამკე ჩემი თმები, მარინე…
დათოვონ შენმა ხელებმა ჩემი თმები, მარინე…
ივრის ტალღები განა წყალი არის, მარინე,
იგი ნემსების ნაკადია, მწველი, მსუსხავი
და ვაი იმას, განწირულად ჩათვალოს თავი,
ვინც მას გასტოპავს და წავა ტყისკენ.
ივრის ჭალებში დადის ცხენი კოჭლი, გამხდარი,
და ამ მილიონ… ამ მილიარდ… ამ ყინულეთში
უცებ გაისმის… ხმა კი არა,
არამედ ზარი: `მე აქ ვარ, ძმაო!..~
რა მხნე ხმა არის, ერთი უსმინე,
რა ტკბილი არის: `მე აქ ვარ, ძმაო~.
ტყიდან გამორბის სოფლის გლახაკი
და ყვავილები მოაქვს… მარინე!
რისთვისღა ვსინჯავთ ამ ჯადოსნურ, ღვთაებრივ სიზმრებს,
თუ თვალს გავახელთ
და ქვეყანა ისევ ის არის!
ან რად გაძალებ მე ზანზალაკს, რომ იყო ზარი…
მარინე, ჩამოახიე შენი სამყოფი მანდილი ღამეს
და, როცა მოვკვდე,
ქარში გაფრენილ ყვითელ ფოთოლს
თვალი გააყოლე, როგორც ჩემს ნიღაბს.
Lia Sturua
(Georgia,1939). Poeta. Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. En 1997, la compañía de televisión noruega hizo una película sobre Lia Sturua y Yunna Moritz. Obtuvo el Premio Literario Saba (2013). Ha publicado en poesía Árboles en la Ciudad (1962), seguido por doce poemarios.
Sobre los motivos de Platón
Tanta nieve yacía en mi carne
que sería mejor cortarla,
se requieren los espacios vacíos del mapa,
los llamarán Terra incógnita
y la descubrirán,
van a transferirte al rango de la nueva tierra;
¿de la delicadeza y de la variedad de estilos
qué Estado puede construir
para dejar entrar a los poetas?
Con el estómago vacío
te van a montar un Pop Art literario de tal manera
que no podrás distinguir
donde está la tiranía envuelta en periódicos
y donde – la sintaxis sorprendida por el Elbrus –
tu casa legítima,
la pared, cuya altura
confirmas con el llanto de un niño,
el vestido rojo sin usar desde hace mucho –
la revolución planchada en el armario…
¿Pero, qué nieve yacía en tu carne,
qué es lo que pretenden los poetas
del Estado ideal?
პლატონის მოტივებზე
ისეთი თოვლი მედო ამ ხორცზე,
რომ, ჯობდა, ამოეჭრათ,
ცარიელი ადგილები აუცილებელია რუკაზე,
ტერრა ინცოგრიტა-ს დაარქმევენ
და აღმოაჩენენ,
ახალი მიწის რანგში გაგიყვანენ;
აბა, სინატიფისგან და სტილების სიმრავლისგან
რა სახელმწიფოს ააშენებ?
შიგ პოეტები რომ შეუშვა?
მშიერ კუჭზე ისეთ
ლიტერატურულ პოპ არტ-ს მოგიწყობენ,
ვერ გაარჩევ,
სად გაზეთებში შეხვეული ტარანია
სად იალბუზით გაოცებული სინტაქსი _
შენი კანონიერი სახლი,
კედელი, რომლის სიმაღლეს
ბავშვის ტირილით ამოწმებ,
დიდი ხნის ჩაუცმელი წითელი კაბა _
გაუთოებული რევოლუცია კარადაში…
ან რა თოვლი გედო იმ ხორცზე?
ან რა უნდათ პოეტებს
იდეალურ სახელმწიფოში?
Batu Danelia
(Georgia, 1950). Poeta. Obtuvo el Premio Saba (2009), el Premio Litera (2022), el Premio Galakteon y el galardón con la Orden de Mérito. Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. Ha publicado diversos poemarios.
Poema de la libertad
La libertad – es huir de uno mismo,
pero si algo es difícil y complicado, es huir de uno mismo.
Ser humano, tienes que alimentarte de fe
más que de comida rica y copiosa…
Y de la misma forma que se pinta un lienzo,
¡hay que pintar las paredes del alma con fe, si quieres huir
de ti mismo!
Y eso que no has de ir lejos –
debes estar a solo unos metros de ti.
Y desde ahí mírate, y mirar y mirar,
para no cometer ninguna mala acción…
თავისუფლების ლექსი
თავისუფლება – შენი თავიდან გაქცევაა,
ხოლო თუ რამე ძნელია და რთული,
გაქცევაა – შენი თავიდან.
ადამიანო, რწმენით უფრო უნდა პურდებოდე,
ვიდრე გემრიელი და მსუყე საჭმლით…
და, როგორც პანოს ხატავენ,
სულის კედლები ისე უნდა მოხატო რწმენით,
თუ გსურს გაქცევა შენი თავიდან!
და განა შორს უნდა გაიქცე –
შენგან სულ რამდენიმე მეტრში უნდა დაეყუდო
და შენს თავს იქიდან უყურო და უყურო და უყურო,
რომ რამე ცუდი არ ჩაიდინოს…
Maia Sarishvili
(Georgia, 1968). Poeta y radiodramaturga. Obtuvo el Premio a la mejor obra de radio (Georgia, 1997), el Premio Saba (2008). Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. Ha publicado en poesía Microscopio (2008); la obra de radio Tres Cubos de Nieve, entre otras.
A mi padre
Yo sé lo que te hace gritar entre sueños—
los candelabros vestidos de serpientes
alumbran tu habitación con sus lenguas.
Qué peligrosa es esa ruidosa oscuridad
envenenada con taimada luz …
Yo sé cómo enjabonas por las noches tu corazón por todo tu cuerpo,
con qué brío borras las manchas
con la espuma de tu propio corazón.
Quizá por eso
mamá llega cada noche de la muerte
y planta rosas en las zapatillas
que calzas cada mañana…
Te pido que encuentres en nuestra casa
la voz de mi infancia.
Estará en la caja de caramelos,
si ladra el perrito de la mermelada
o algo parecido,
pues, el hechizo ya está roto…
მამას
მე ვიცი,რაც გაყვირებს ძილში –
შანდლებზე წამოცმული გველები
ენებით გინათებენ ოთახს.
და მართლაც რა საშიშია ეგ მოგუგუნე სიბნელე –
ცბიერი შუქით დაგესლილი…
მე ვიცი,როგორ საპონივით ისვამ ღამღამობით
შენსავე გულს მთელს სხეულზე.
როგორ მონდომებით იცილებ ლაქებს
შენივე გულის ქაფით.
იქნებ,ამიტომაც,
დედა ყოველ ღამით გამოდის სიკვდილიდან
და ვარდებს გირგავს იმ ჩუსტებში,
შენ რომელშიც დილაობით ფეხებს აბიჯებ…
გთხოვ, მიაგენი ჩვენთან სახლში
ჩემს ბავშვობის ხმას.
ალბათ კანფეტების ყუთთან იქნება სადმე ახლოს.
და თუ მარმელადის გოშია აყეფდეს,
ან რამე ამდაგვარი,
ესე იგი, ჯადო ახსნილია…
Shota Iatashvili
(Georgia, 1966). Poeta, escritor de ficción, traductor y crítico. Obtuvo el Premio Saba (2007 y 2011), el Premio Litera (2020 y 2022), el Premio Internacional de Poesía Kievskie Lavri (Ucrania, 2019), Premio de Klemens Janicki (Polonia, 2018) y el Vilenica Crystal Award (Eslovenia, 2018). Su poesía ha sido traducida a 25 idiomas.
CUANDO NOS SUBIERON al minibús,
me encontré entre el poeta francés y el poeta americano.
Pequeña literatura entre dos grandes literaturas.
Ellos se miraron y
empezaron a hacerme preguntas.
Tal vez porque sabían mucho el uno del otro,
pero no habían oído nada de mí.
Yo respondía a lo que podía,
incluso casi me sentí orgulloso
al estar en el centro de atención.
A veces es bueno cuando
no se sabe nada de uno.
Aunque, cuando me despedí de esas dos grandes literaturas, reflexioné:
¿quizá por estar metido entre ellos
me tuvieron en consideración
y se mostraron amables?
¿O sintieron que
soy pequeño pero no peor que otros?
Luego me acordé de la poesía croata,
que estaba sentada delante borracha
y canturriaba para sí desenfadada.
Y la poesía estonia en la silla de atrás
estaba acurrucada en solitario.
¡Vaya es como en un taxi! ¡Te vas a encontrar aquí o allí!
Y aunque sea grande o pequeño,
hay un sitio asignado
para cada literatura!
Es una gran verdad,
concluí yo.
მინიბასში რომ ჩაგვსვეს,
ფრანგ და ამერიკელ პოეტს შუა მოვხვდი.
პატარა ლიტერატურა ორ დიდ ლიტერატურას შორის.
მათ ერთმანეთს გადახედეს და
მე დამიწყეს კითხვების დასმა.
ალბათ იმიტომ, რომ ერთმანეთის შესახებ ბევრი იცოდნენ,
ჩემზე კი არაფერი გაეგონათ.
მეც რაც შემეძლო, ვპასუხობდი.
თითქოს სიამაყეც ვიგრძენი იმისგან,
ყურადღების ცენტრში რომ ვიმყოფებოდი.
ხანდახან კარგია, როცა შენს შესახებ
არაფერი იციან.
თუმცა, როცა დავემშვიდობე დიდ ლიტერატურებს, დავფიქრდი:
იქნებ მათ შუა რომ ჩავეჭეჭყე,
მხოლოდ იმიტომ გამიყადრეს თავი და
თავაზიანობა გამოიჩინეს?
თუ იგრძნეს,
რომ პატარა კი ვარ, მაგრამ არავის ჩამოვუვარდები?
მერე ხორვატული პოეზია გამახსენდა,
წინ რომ იჯდა მთვრალი
და თავისთვის რაღაცას არხეინად ღიღინებდა.
და ესტონური პოეზია, უკანა სკამზე
თავისთვის მიკუჭული.
ტაქსია რა! ხან სად მოხვდები, ხან სად!
და გინდ დიდი იყოს და გინდ პატარა,
ერთი ადგილი აქვს გამოყოფილი
ყველა ლიტერატურას იქ!
ეგაა მთავარი სიმართლე –
დავასკვენი.
Dato Barbakadze
(Georgia, 1966). Poeta, traductor, crítico literario. Traduce poesía alemana al georgiano. Desde los años 90, dirige cursos académicos en Lógica, Historia de la Filosofía, Historia de Literatura Europea en instituciones de alta educación en Tbilisi (Georgia). Es miembro de la Unión de Escritores Europeos KOGGE y el Pen Club Austrio. Obtuvo varios premios literarios y becas fuera de Georgia.
Después del mal tiempo
Es verdad, la lluvia se ha ido, pero algo ha dejado,
como los sueños rotos, los árboles mojados, los libros cerrados;
Algo, quizá, también se acabó, pero la vida sigue,
la vida sigue hacia un pasado
que todavía lleva muchas preciosas rozaduras,
llenará los espacios cambiantes entre las cosas,
relevará las experiencias que están moviéndose en direcciones opuestas;
siempre moverá el camino que ha de unir
a las personas y las canciones,
los versos y los pájaros,
el ojo y el cuchillo,
y, sin embargo, uno – único entre los incontables – está buscando algo
que se parezca a lo que nosotros buscábamos juntos un día,
algo que la noche lenta y la paz no pudieron arrasar,
lo que muchos estómagos sociales han podido digerir,
lo que se acabó,
pero al tiempo, nuestro tiempo-
nuestro presente y nuestro sufrimiento no hemos podido arrebatárselo;
no se lo hemos podido arrebatar ni a los árboles mojados,
ni -a nuestra patria,
que lentamente se está pareciendo a sí misma de una manera
que ya no podemos comparar a la amada;
no hemos podido arrebatarle nuestro deseo
para que al rato se pudiera llamar amor
lo que nos llegó por casualidad.
Pero parece que tú estás en alguna parte,
aunque seas una entre innumerables,
cansada de algo, esperando algo,
agradecida por las expresiones locales de bondad;
siempre se moverá el camino, que a veces parece volar gritando,
algúna vez tardará un año, un siglo o la milésima parte de un segundo,
alguna vez ¡sorprendentemente! – llegará cuando estemos en otro lugar,
pero la lluvia ha dejado algo de nosotros,
en los árboles mojados y en las barandillas mojadas,
que quizá se mantendrá sufriendo mucho más tiempo,
y no dejará de robarle todo al pasado –
lo que fue de verdad,
lo que nos empujó con crueldad y nos dolió en nuestros corazones,
para salvarnos juntos y para salvarnos unos a otros,
para perderse en la distancia marcada entre las cosas,
siempre cambiante, siempre sencilla.
ცუდი ამინდის მერე
მართალია, წვიმა წავიდა, მაგრამ რაღაც მაინც დატოვა
გაცრუებული იმედების, სველი ხეების, დახურული წიგნების სახით;
რაღაც, ალბათ, დამთავრდა კიდეც, მაგრამ ცხოვრება გრძელდება,
ცხოვრება გრძელდება წარსულისკენ,
რომელიც კიდევ ბევრ ძვირფას შეხებას გაიყოლებს,
ერთმანეთით ამოავსებს ნივთებს შორის ცვალებად მანძილს,
ერთმანეთში ჩაანაცვლებს სხვადასხვა მიმართულებით აჩქარებულ გამოცდილებებს;
ყოველთვის იმოძრავებს გზა, რომელმაც ერთმანეთს უნდა შეახვედროს
ადამიანები და სიმღერები,
ლექსები და ფრინველები,
თვალი და დანა,
ის კი, ერთი ურიცხვთაგანი, რაღაცას ეძებს,
რაღაც ისეთს, რასაც ერთ დროს ერთად ვეძებდით,
რაც ვერ წარხოცეს შენელებულმა ღამემ და მშვიდობამ,
რაც მოინელა მრავალმა სოციალურმა კუჭმა,
რაც დამთავრდა,
მაგრამ აი, დროს კი, იმ ჩვენს დროს,
ჩვენს მოპოვებულ აწმყოს და წვალებას, ვერ გამოვტაცეთ;
ვერ გამოვტაცეთ ვერც სველ ხეებს,
ვერც ჩვენს სამშობლოს,
რომელიც ნელ-ნელა ემსგავსება ისეთ თავის თავს,
სატრფოს რომ ვეღარ შევადარებთ;
ვერ გამოვტაცეთ ჩვენს სურვილს –
ცოტა უფრო დიდხანს რქმეოდა სიყვარული იმას,
რაც შემთხვევის წყალობით მოგვეცა.
მაგრამ, როგორც ჩანს, სადღაც მაინც ხარ,
თუნდაც ერთი ერიცხვთაგანი,
რაღაცით დაღლილი, რაღაცის მოიმედე,
სიკეთის ლოკალური გამოვლენებისათვის მადლობის გადამხდელი;
ყოველთვის იმოძრავებს გზა, რომელიც ზოგჯერ კივილით ჩაიქროლებს,
ზოგჯერ მთელი წლით, საუკუნით ან წამის მთელი მეათასედით დაგვიანდება,
ზოგჯერ- რატომღაც-მაშინ მოვა, როცა სხვაგან ვართ,
მაგრამ წვიმამ ხომ ჩვენი სახით რაღაც ისეთი შეატოვა
სველ ხეებს და სველ მოაჯირებს,
რაც, ალბათ, დიდხანს უნდა გაწვალდეს,
წარსულიდან მოსატაცებლად კიდევ დიდხანს არ გაიმეტოს
ის, რაც მართლა იყო,
რამაც სასტიკად ხელი გვკრა და არაერთი გულივით დაგვწყდა,
რათა ერთად და ერთმანეთისთვის გადავერჩინეთ,
რათა დავკარგვოდით ნივთებს შორის მონიშნულ მანძილს,
ყოველთვის ცვალებადს, ყოველთვის მარტივს.
Giorgi Lobzhanidze
(Georgia, 1974). Poeta, traductor y orientalista. Se desempeñó como director del departamento Oriental en el Centro de Relaciones Culturales de Georgia Casa Cáucaso y director del Centro de Cultura Islámica. Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. Obtuvo el Premio Saba (2008, 2010 y 2022).
A Sohrab Sepehri – en el otro mundo
¿Quién agrietó la porcelana frágil de tu soledad?
Te vistió de otro lenguaje.
Acaso nos basta con una lengua, con una vida:
yo era tu traductor, con mi lengua, con mi vida,
te traducía y se quebraban las porcelanas.
Estaba en la cresta afilada de la soledad y me mecía,
tú me empujaste,
volé
y era dulce el vuelo hasta que me destrocé.
Yo siempre temí a las alturas,
volaba al oriente,
con las manos extendidas al occidente,
y me parecía tanto a la cruz y a la medialuna a la vez,
que alguien dijo – es el Buda –
anidado en el agua, en el aire, en el fuego, en la tierra.
¡Saludo, Sohrab!
Una vez cuando me harté de ser Giorgi,
te inventé de nuevo dentro de mí,
a ti – al vagabundo le di techo,
me extendí para ti como un camino en el desierto
y te dije:
¡adiós, pasajero!
Cien mil partículas elementales del desierto
pueden convertirse en cien mil estrellas
y alumbrar el camino pavimentado de espinas
o de la noche, caída sobre la cabeza como si fuera alquitrán.
¿En tus noches también florecen las lilas?
¡Saludo, Sohrab!
Te di la vida, te hice hablar,
pero lo primero que me dijiste
era que querías irte
y yo no pude retenerte,
me saltaste de las manos,
mi testarudo y extraño pigmalión.
¡Adiós, Sohrab!
Tú eras la única a quien quise con el corazón,
cuya lengua rodaba con dulzura
en mi boca
y la dulce persa
goteaba como la miel georgiana.
Y aunque sea un instante
hasta deslizarte de mis manos,
solo un instante,
te tenía, el único,
en este mundo,
el disipador de niebla,
la fortaleza del pensamiento.
Y te perseguí, pero ahí a donde llegué, en todas partes
tú te adelantaste por un paso,
de este mundo
hasta el otro mundo.
Aquí, en el cementerio desierto de Kashan
encontré la última huella de tu presencia,
la lápida de tu tumba,
donde tu misma esculpiste:
“Si venís conmigo,
venid sin ruido, de puntillas,
que Dios no quiera que se quiebre
la porcelana frágil de mi soledad.”
Esta pizarra estrecha es la puerta –
el camino hacia ti,
encontré la puerta,
pero hasta ahora no he podido abrirla,
ni irrumpir con mi fuerza
ni con la voluntad de Dios.
Estoy en el desierto de Kashan
llueve…
estoy recitando los poemas,
y sobre mi cabeza se quiebra, rugiendo, la porcelana…
სოჰრაბ სეფეჰრის – სხვა სამყაროში
ვინ გაბზარა შენი მარტოობის მყიფე ფაიფური?
სხვა ენობრივ სამოსელში გაგაღწევინა.
განა გვყოფნის ერთი ენა, ერთი ცხოვრება:
მე ვიყავი შენი მთარგმნელი,
ჩემი ენით, ჩემი ცხოვრებით,
გთარგმნიდი და იმსხვრეოდა ფაიფურები.
ხომ ვიდექი მარტოობის ალესილ ქიმზე და ვბარბაცებდი,
შენ ხელი მკარი,
გადავფრინდი
და ტკბილი იყო ფრენა, სანამ დავიმსხვრეოდი.
მე ყოველთვის მეშინოდა სიმაღლეების.
აღმოსავლეთით მივფრინავდი
დასავლეთით ხელებგაწვდილი ,
და ისე ვგავდი თან ჯვარს, და თან ნახევარმთვარეს,
რომ ვიღაცამ თქვა, ბუდააო _
წყალში, ჰაერში, ცეცხლში, მიწაში ჩაბუდებული.
სალამი, სოჰრაბ!
ერთხელ, როდესაც მე მომწყინდა გიორგიდ ყოფნა,
ავდექი და ჩემში ხელახლა გამოგიგონე,
უბინაოს ბინა მოგეცი,
უდაბნოზე გამავალ გზად გადაგეფინე
და გითხარი:
მგზავრო, მშვიდობით!
უდაბნოს ქვიშის ასიათას უცხო ნაწილაკს
შეუძლია ასიათას ვარსკვლავად იქცეს
და ეკლებით მოკირწყლული გზა გაგინათოს
ანდა ღამე, თავზე კუპრად ჩამომხობილი.
შენს ღამეშიც ხომ ყვავილობდნენ იასამნები?
სალამი, სოჰრაბ!
გაგაცოცხლე, აგამეტყველე,
მაგრამ პირველად ის მითხარი,
წასვლა მინდაო
და მეც ვერაფრით დაგაკავე,
ისე დამისხლტი
ჩემი ჯიუტი, უცნაური პიგმალიონი.
მშვიდობით, სოჰრაბ!
შენ ერთადერთი იყავ, ვინც მე გულით მიყვარდა,
ვისი ენაც პირში ტკბილად
მიტრიალებდა,
და ქართულ თაფლად მომწვეთავდა
სპარსული ყანდი.
და თუმცა წუთით,
ვიდრე ხელიდან დამისხლტებოდი,
სულ ერთი წამით, მაგრამ მაინც
შენ ერთი მყავდი
ამ სამყაროში
ნისლთ გამყარად,
ფიქრის სიმყარედ.
და დაგედევნე, მაგრამ ყველგან, სადაც მივედი,
სულ ერთი ფეხით გამასწარი
ამ სამყაროდან
იმ სამყაროში.
აქ, კი ქაშანის უკაცრიელ სასაფლაოზე
შენი აქყოფნის უკანასკნელ კვალს მივაგენი,
საფლავის დაფას,
რომელზედაც ამოგეტვიფრა:
`ჩემთან თუ მოხვალთ, “
ჩუმად, ფეხაკრეფით მოდით,
რომ ღმერთმა არ ქნას, გაიბზაროს
ჩემი მარტოობის მყიფე ფაიფური~.
ეს ვიწრო დაფა კარი არის _
შენკენ სავალი,
კარი ვიპოვე,
მაგრამ დღემდე ვერ გამოვაღე,
ვერც ჩემი ძალით შემოვგლიჯე
და ვერც უფლის ნებით გავხსენი.
ვდგავარ ქაშანის უდაბნოში,
წვიმს…
ლექსებს ვამბობ ,
და თავზე ზათქით მემსხვრევიან ფაიფურები…
Nato Ingorokva
(Georgia, 1969). Poeta, escritora, traductora, lingüista y pedagoga. Obtuvo el Premio Tsero (2008), el Premio Saba (2009) y el Premio de Nikoloz Baratashvili (2009). Ha traducido la poesía de Rainer Maria Rilke al georgiano. Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. Ha publicado cuatro poemarios.
El olvido
Es una palabra sencilla,
fácil de decir:
olvídalo.
Pregúntenle a los ojos:
¿pueden devolver
lo que vieron?
No creáis
que el tiempo lo cura todo.
La ropa disuelve las manchas –
se desgasta de lavado a lavado
como si desaparecieran.
La memoria es más pérfida –
Lo que olvida, también lo guarda.
La huida no te va a salvar
si el camino es el río
– de sombras y de fantasmas.
El silencio es un asesino,
lleva las voces de la vida
y
la soledad también es mentirosa,
cuando intenta convencerte
de que se ha salvado.
დავიწყება
უბრალო სიტყვაა
ადვილად სათქმელი:
დაივიწყე.
ჰკითხეთ თვალებს:
შუძლიათ, უკანვე ჩაიბრუნონ,
რაც დაინახეს?
ნუ დაიჯერებთ,
რომ დრო მკურნალია.
ტანსაცმელი ისე იშორებს ლაქებს –
რეცხვიდან რეცხვამდე იცრიცება,
თითქოს ქრება.
მეხსიერება უფრო ვერაგია-
რასაც ივიწყებს, იმასაც ინახავს.
გაქცევა ვერ გიშველის
თუკი გზაც მდინარეა –
ჩრდილების და აჩრდილების.
დუმილიც მკვლელია,
სიცოცხლის ხმები მიაქვს
და
მარტოობაც მატყუარაა,
თუკი ცდილობს დაგაჯეროს,
რომ გადარჩა.
Shalva Bakuradze
(Georgia, 1973). Poeta. Ha publicado varios poemarios. Su poesía ha sido traducida al alemán, ruso y armenio.
Bosque de abedules
Enséñame las palmas de tus manos, los labios y los ojos quebrados,
el habitáculo de tu tibio corazón,
ayer estuve en el cementerio de Pedro-Pablo
y recogí durante un rato tu sonrisa marchitada en las lápidas negras,
como la flor blanca de la infancia
que empolvaba el puente de la nariz de color amarillo.
Enséñame tus brazos abarrotados de gorriones,
yo cada noche duermo a la sombra de esos brazos
y cada noche encuentro bajo la almohada
las migajas de mis sueños gastados.
Enséñame el corazón lejano encendido como una bombilla al final de tu pueblo, él nunca notará mi cuerpo centelleando como una lámpara
y la palma de las manos con tres versos
sin rimar
que ahora acaricia con cuidado
el único otoño que perdura en el bolsillo del corazón.
არყის ტყე
მასწავლე შენი ხელისგულები ტუჩები და ჩამსხვრეული თვალები
შენი გულის თბილი ოთახი
გუშინ ვიყავი პეტრე – პავლეს სასაფლაოზე
და დიდხანს ვკრეფდი საფლავის შავი ფილებიდან შენს დამჭკნარ ღიმილს
და მისი მყიფე რეხი ფოთლები მიმქონდა ახლოს ნესტოებთან
როგორც ბავშვობის თეთრი ყვავილი
ცხვირის ბორცვს რომ ყვითლად მტვერავდა
მასწავლე შენი ბეღურებით დახუნძლული მკლავები
მე ყოველ ღამე ამ მკლავების ჩრდილში ვიძინებ
და ყოველ ღამე ბალიშის ქვეშ ვპოულობ
ჩემი გაცვეთილი სიზმრების ნამცეცებს
მასწავლე შენი სოფლის ბოლოს ანთებული ნათურასავით შორეული გული
ის ხომ ვერასდროს ვერ შეამჩნევს ჩემს ლამპასავით მბჟუტავ სხეულს
და გაურითმავ
სამსტრიქონიან ხელისგულს
ახლაც ფრთხილად რომ ეფერება
გულიჯიბეში ჩატოვებულ ერთადერთ შემოდგომას.
Lela Samniashvili
(Georgia, 1977). Poeta y traductora. Obtuvo el Premio Litera y el Premio Saba. Ha traducido la obra de Sylvia Plath y Virginia Woolf, William Shakespeare y otras piezas literarias de inglés al georgiano. Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. Ha publicado varios poemarios.
Hasta la vuelta
“En tu puño se me cansó la mano” –
es un pensamiento fugaz, como la traición, como
“No puedo encerrarme en mi Patria”.
Si yo fuera la chica filipina,
rezaría antes de acostarme para que cerca de mi pueblo
se despertará el volcán y yo bailaré en mi propia ceniza.
Si yo fuera una chica iraní,
de repente me quitaría el pañuelo en medio de la calle
y me vendaría los ojos.
Como la maleta rota en la estación,
de la que caen las cosas y la ropa,
tengo que dar la vuelta, cerrar el instante;
Tengo que recordar que estoy en algún lugar –
en la galería; el enorme bodegón me observa -,
y casi me ofrece los dulces uno a uno;
Tengo que recordar que todavía puedo volver,
que todavía puedes volver;
reavivar mi mano – en tu puño.
დაბრუნებამდე
„შენს მუჭში ხელი დამეღალა“ –
უცაბედი ღალატივით ფიქრია, როგორც –
„სამშობლოში ვერ ვიკეტები“.
ფილიპინელი გოგო რომ ვიყო,
ვილოცებდი დაძინებისას, რომ ჩემი სოფლის ახლოს
ვულკანს გაღვიძებოდა და მეცეკვა საკუთარ ფერფლში.
ირანელი გოგო რომ ვიყო,
შუა ქუჩაში მოვიხსნიდი ამ წუთს – თავსაფარს
და თვალებზე შემოვიხვევდი.
როგორც სადგურზე გადამსკდარი ჩემოდანი,
ნივთები და ტანსაცმელი რომ სცვივა, – უნდა
ჩავაპირქვავო, ჩავკეტო წუთი;
გამახსენდეს, რომ ვდგავარ სადღაც –
გალერეაში; უზარმაზარი ნატურმორტი მათვალიერებს, –
ტკბილეული ლამისაა სათითაოდ ამომაცალოს;
გამახსენდეს, რომ ჯერ კიდევ შემიძლია დაბრუნება,
რომ ჯერ კიდევ შეგიძლია დაბრუნება;
გამიცოცხლდეს შენს მუჭში – ხელი.
Paata Shamugia
(Georgia, 1983). Poeta. Obtuvo el Premio Saba (2012 y 2015). Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. Ha publicado en poesía Esquizosociedad (2022), entre otros.
¿Por qué estoy escribiendo?
A menudo me hago esa pregunta
pero nunca obtengo respuesta.
Y cada vez, cuando no tengo respuesta,
me encuentro escribiendo.
Es decir: estoy escribiendo porque no tengo la respuesta –
esto podría ser la respuesta a la pregunta,
la piedra indirecta de un hedonista refinado tirando la piedra
en el patio de quién pregunta y a quien preguntan…
Voy andando en el viento (como Mozart)
y pienso que el siguiente poema,
que seguramente escribiré el próximo mes,
empezará con una descripción de la naturaleza,
el niño pequeño caminando por la alameda verde,
expresando la voz de las piedrecitas,
para más efecto
introduciré un perro en algún verso,
(es un símbolo de fidelidad,
y en general produce emociones positivas),
y este poema quedará condenado y sin respuesta,
como todos los poemas,
que son tan fiables como un testigo jurado:
juro, que voy a decir solo poesía,
solo poesía y nada más que poesía.
Me preguntan: ¿por qué escribes?
Y entre esta pregunta y yo mismo
se está levantado el abismo jorobado de la puntuación
que voy observando con miedo.
რატომ ვწერ?
ხშირად ვსვამ ამ კითხვას,
მაგრამ პასუხი არასოდეს მაქვს.
და ყოველთვის, როცა პასუხი არ მაქვს,
ვწერ.
ესე იგი: ვწერ, რადგან პასუხი არ მაქვს –
ეს შეიძლებოდა ყოფილიყო პასუხი ამ კითხვაზე,
დახვეწილი ჰედონისტის ირიბი ქვა
ნასროლი, ერთდროულად, მკითხველის და კითხულის ეზოში…
მივდივარ ქარში (როგორც მოცარტი)
და ვფიქრობ, რომ მომდევნო ლექსს,
რომელსაც ალბათ რამდენიმე თვეში დავწერ,
დავიწყებ ბუნების აღწერით,
მწვანე ხეივანში ჩვილის ბაჯბაჯის,
კენჭების წკაპუნის გამოხატვით,
მეტი ეფექტურობისთვის,
ძაღლსაც შემოვიყვან რომელიმე ტაეპში
(ერთგულების სიმბოლოა
და ზოგადად, დადებით ემოციებს იწვევს)
ეს ლექსი კი იქნება პასუხისთვის განწირული,
ისევე, როგორც ყველა ლექსი,
რომელიც სანდოა, როგორც ნაფიცი მოწმე:
ვფიცავ, რომ ვიტყვი პოეზიას,
მხოლოდ პოეზიას და არაფერს პოეზიის გარდა.
მეკითხებიან: რატომ წერ?
და ამ კითხვასა და ჩემს სხეულს შორის აღმართულ
პუნქტუაციის კუზიან უფსკრულს
შიშით ჩავყურებ.
Diana Anphimiadi
(Georgia, 1982). Poeta, publicista, lingüista, traductora y una de las editoras de la Iberia digital Lib.ge. Ha publicado cuatro colecciones de poesía y una de prosa. Sus obras literarias han sido nominadas por varios premios prestigiosos y ganó los premios literarios más importantes del país – Saba, Litera y Tsero.
Culpable
Él es culpable de morir,
murió en una cama deshecha,
puso la cabeza hacia un lado y Dios mío,
murió con la boca abierta. ¡Qué vergüenza!
Ni ordenó la habitación,
ni lavó los platos, imagínate, incluso dejo el cenicero lleno,
¿y ese polvo en los estantes?
No ha borrado las fotos del teléfono,
aquellas que son un poco incómodas,
ni las cartas,
y eso de morirse desnudo,
¡qué insolencia,
qué vergüenza!
Ni se reconcilió con su amada,
ni pago las deudas,
ni el préstamo, ni el crédito,
no entregó al vecino el dinero del ascensor,
ni el dinero para las llaves de la escalera,
por lo menos que sí lavara la ropa
y una vez seca la trajera a casa,
No logró el éxito profesional,
ni fue un startupper,
ni un blogger ni un influencer,
¿cómo se le ocurre morir así,
que van a pensar?
¿No le dio vergüenza?
Al menos que se afeitara la barba,
se peinara el pelo,
hasta morir exhausto
por el dolor,
durante la noche, y solo.
დამნაშავე
დამნაშავეა, რომ მოკვდა,
მოკვდა არეულ საწოლში,
თავი გვერდზე გადააგდო და, ღმერთო ჩემო,
პირღია მოკვდა. რა სირცხვილია!
არც ოთახი მიაწესრიგა,
არც ჭურჭელი დარეცხა,
წარმოიდგინე, საფერფლეც კი სავსე დატოვა,
და ეს მტვერი თაროებზე?
არც ფოტოები წაუშლია ტელეფონიდან,
ისეთი, ცოტა უხერხული,
არც წერილები,
ან ეს შიშვლად სიკვდილი,
რა უპატივცემულობაა,
რა სირცხვილია!
არც შეყვარებულს შეურიგდა,
არც ვალები გადაიხადა,
ან განვადება და კრედიტი,
არც მეზობელს ჩაუტანა ლიფტის ფული,
სადარბაზოს საკეტის ფული,
სარეცხი მაინც გაერეცხა
ან თუ გაშრა, შემოეტანა.
არც პროფესიულ წარმატებას მიაღწია,
არც სტარტაპერი გახდა,
ბლოგერი ან ინფლუენსერი,
მაინც როგორ უნდა მოახერხო ასე სიკვდილი,
რას იფიქრებენ?
როგორ არ შერცხვა?
წვერი მაინც გაეპარსა,
თმა დაევარცხნა,
სანამ ნაცემი მოკვდებოდა
ტკივილისგან,
ღამით და მარტო.
Soso Meshveliani
(Georgia, 1974). Poeta y narrador. Nominado al Premio Saba. Su poesía ha sido traducida a varios idiomas.
La excepción
Escribo sobre los campos igual que Saint-Exupéry
hiciera sobre el cielo o Melville sobre el mar.
Varlam Shalamov
En aquel duro invierno,
a menudo, cuando el viento arrojaba la nieve reseca por la helada
contra los cristales de las ventanas y las chimeneas,
los lobos hambrientos daban vueltas al pueblo
aullando
y los perros ladraban hasta enronquecer,
en aquel duro invierno,
noche tras noche, así, por separado,
los lobos atraían a los perros pastores
más allá del barranco, en el bosque de Golai o de Tjvarshili
y en poco tiempo no dejaban nada de ellos.
Roían sus huesos y masticaban la nieve salpicada de sangre
y unos a otros se lamían los hocicos alargados.
Después de un rato se calmaban, se serenaban.
En aquel duro invierno,
por la noche, el viento golpeaba con rabia
en la ventana escarchada por la helada
y toda la noche, hasta el canto de gallo,
lejos, desde las profundidades del bosque, seguía reclamando el ave nocturna.
Y me estremecía el cuerpo cuando a la luz de la luna,
en el barranco, brillaban los arroyos congelados del color de la plata.
გამონაკლისი
«მე იმდენად ვწერ ლაგერზე,
რამდენადაც ეგზიუპერი-ცაზე, მელვილი-ზღვაზე»
ვ. შალამოვი
იმ მკაცრ ზამთარში,
ხშირად, ყინვით გამომშრალ თოვლს რომ ქარი ახლიდა
სარკმლის მინებს და საკვამურებს,
მშიერი მგლები გარშემო რომ უვლიდნენ სოფელს
ყმუილით
და ხმის ჩახლეჩვამდე ყეფდნენ ძაღლები,
იმ მკაცრ ზამთარში,
ღამღამობით, ასე, ცალ-ცალკე
გაიტყუებდნენ ხოლმე მგლები მოზრდილ ქოფაკებს
ხევის გადაღმა, გოლაის ან თხვარშილის ტყეში
და ცოტა ხანში აღარაფერს ტოვებდნენ მათგან,
ძვლებსაც ხრავდნენ და სისხლით დასვრილ თოვლსაც ღეჭავდნენ
და ულოკავდნენ წაგრძელებულ დინგებს ერთმანეთს.
მერე ცოტა ხნით ყუჩდებოდნენ, ირინდებოდნენ.
იმ მკაცრ ზამთარში,
ღამე, ყინვით შეჭირხლულ სარკმელს,
მთელი სიავით აწვებოდა ქარი გარედან
და მთელი ღამე, ვიდრე მამლის დაყივლებამდე,
შორს, ტყის სიღრმიდან მაინც ხმობდა ღამის ფრინველი
და ტანში მცრიდა მთვარის შუქზე როცა ვერცხლისფრად
ბზინავდნენ ხევში გაყინული ნაკადულები.
Eka Kevanishvili
(Georgia, 1979). Poeta, periodista, y reportera de Radio Libre Europa/radio Libertad Tbilisi (Georgia). Obtuvo el Premio Saba (2014), el Premio Litera (2020) y el Premio Free litera (2021). Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. Ha publicado en poesía Vendiendo la casa.
La canción de la mujer del minero
Esta noche volverá tarde mi hombre, mi ahumado marido,
y relucirán sus dientes blancos.
Puedo distinguir a mi marido de los demás por los dientes.
Cuando lo conocí era de piel blanca. Ahora es de color polvo.
Parece que su voz también se ha mezclado con el hierro empolvado.
En sus ojos brilla el aceite ardiente.
Mi marido cambia cuando sale del largo túnel, cuando vuelve a este mundo.
Está a punto de llegar, vendrá embarrado, abrirá la puerta y tendrá un olor –
desde el corazón de la tierra, el olor de los hombres exhaustos – iguales que él.
Volverá con los táperes vacíos en una mano y en la otra – el pan cubierto de hollín.
El pan también se contagia de mi marido. Igual que yo, el pan también se tiñe de negro. Por el camino se ha comido un trozo, parece que tenía hambre.
Se sienta a la mesa y se queda quieto.
Espera por un plato de sopa a la que sigue mis frases urgentes
sobre las deudas del banco, los créditos de la tienda, sobre los zapatos nuevos del hijo del vecino,
sobre los zapatos y las mochilas gastadas de nuestros hijos, sobre la desesperación.
Él se sienta y mira al cielo.
Echo de menos el cielo – me dice y se calla.
Esta noche legará tarde mi marido y tirará la ropa sucia.
Él abrirá la ventana de un invierno glacial.
Echo de menos el aire, -dirá y se callará.
Y yo no podré hablar de los cuadernos para pintar, de chocolates y de libros,
de los vestidos y de aquel collar que está expuesto en el escaparate, y en general de una vida digna.
Solo pensaré – ojalá que mi marido tenga siempre manos y pies para bajar a la mina.
მეშახტის ცოლის სიმღერა
ამაღამ გვიან მოვა ჩემი კაცი, ჩემი შებოლილი ქმარი
და მისი კბილები თეთრად გაიელვებს.
კბილებით შემიძლია ჩემი ქმარი სხვებისგან გამოვარჩიო.
როცა გავიცანი, თეთრი კაცი იყო.
ახლა, რაღაცნაირი მტვრისფერი გახდა.
ხმაშიც თითქოს დაფხვნილი რკინა გაერია.
თვალებში გავარვარებული ზეთი უპრიალებს.
იცვლება ჩემი ქმარი, როცა გრძელი გვირაბიდან ამოდის, როცა სააქაოს ბრუნდება.
აი, სადაცაა მოვა, ამოგანგლული შემოაღებს კარს
და მოიტანს სუნს. დედამიწის შუაგულიდან წამოღებულს, სხვა მისნაირი დაქანცული კაცების.
მოვა – ცალ ხელში ცარიელი კონტეინერებით, მეორეში გამურული პურით.
პურსაც გადაედო ჩემი ქმარი. ჩემ გარდა, ისიც გააშავა.
გზაში ცოტა ჩამოუტეხავს, ეტყობა, მოშივდა.
დაჯდება მაგიდასთან და ზის.
ელოდება წვნიანიან თეფშს, რომელსაც მოჰყვება ჩემი რამდენიმე მოსასწრები წინადადება ბანკის
ვალებსა და
მაღაზიის ნისიასა და
მეზობლის ბავშვის ახალ ფეხსაცმელსა და
ჩვენი შვილების დაძველებულ ჩანთებზე,
სასოწარკვეთაზე.
დაჯდება და იყურება ფანჯარაში, ცისკენ.
ცა მენატრება – მეტყვის და დადუმდება.
ამაღამ გვიან მოვა ჩემი ქმარი და დაყრის გასარეცხ ტანსაცმელს.
და ზამთრის ყინვაში შეაღებს ფანჯარას.
ჰაერი მენატრება, – იტყვის და დადუმდება.
და მე ვეღარაფერს ვეტყვი სახატავ რვეულებსა და
შოკოლადებსა და
წიგნებსა და
ახალ კაბებსა და
აი, იმ ვიტრინაში გამოდებულ ყელსაბამსა და
საერთოდ, ადამიანურად ცხოვრებაზე.
მხოლოდ გავიფიქრებ – ნეტა ხელი და ფეხი სულ ჰქონდეს ჩემს ქმარს,
რომ შახტში ჩავიდეს.
Irakli Kakabadze
(Georgia, 1982). Poeta y activista por la defensa de los derechos humanos y libertad de expresión. Fundador del centro de cultura georgiano de Galaktioni y de la sociedad georgiana en Estambul (Turquía). Su poesía ha sido traducida a varios idiomas.
Meto la cabeza en el agua,
por un instante contengo la respiración,
quiero sentir intensamente
lo que sintió ella
al suicidarse…
წყალში თავსა ვყოფ,
წამიერად ვიკავებ სუნთქვას,
მსურს მძაფრად ვიგრძნო
თვითმკვლელობისას
რას გრძნობდა იგი…
Lia Liqokeli
(Georgia, 1986). Poeta. Obtuvo el Premio Saba (2014), el Premio Tsero (2014, 2015 y 2017), y el Premio Tsinandali (2016). Su poesía ha sido traducida a varios idiomas. Ha publicado en poesía Risa de la Mujer de Devi (2013).
Yo odiaba a mi abuelo…
Yo odiaba a mi abuelo y quería que muriera.
Odiaba sus ojos de color agua, cuando me miraba y descubría
que prefería ver a alguien diferente.
Odiaba su gorra, que se quitaba solo cuando dormía,
y sabía desde pequeña que me castigaría, si la tocaba.
Odiaba el silencio de la casa cuando él estaba allí,
andar de puntillas y contener la risa si él estaba de mal humor.
Odiaba el palo con que azotaba a las vacas y a veces – a mi gato.
El hacha con que andaba por los bosques
y mataba los árboles,
cada día, excepto sábado y domingo, mientas podía andar.
Odiaba su ligero, inquieto cuerpo
que no alcanzaba la vejez.
Y pensaba que ni la muerte lo alcanzaría a él.
Iba a la ciudad dos veces al año para comprar piezas para el coche,
o buscaba otras excusas.
Pasaba sin faltar por la casa de baños y por el mercado de Navtlugi,
de donde traía muchas cosas inútiles,
y las telas vistosas para coser los vestidos de mi madre.
Una vez oí, decían que en la ciudad tenía una mujer,
y dos veces al año le llevaba a ella el queso hecho por mi abuela.
A la vuelta traía lo que compraba en la estación de bus-
melindros duros y difíciles de masticar.
Sobre todo prefería esos melindros y comía a escondidas, para que no lo supiera nadie.
Comía y pensaba que ese hombre nunca moriría.
Cuando mi abuela ya no estuvo, todos decían que le hacía mucha falta.
Pero yo pensaba que así vivía mejor-
se acabaron las discusiones diarias
con mi abuela encorvada que tenía la vida colgada en el hombro,
Y sabía con certeza que él era el culpable –
embaucó a la muerte que vino por él y le entregó a mi pobre abuela.
Luego poco a poco se quebró.
No podía ya ir al bosque, se agravó más y se complicó.
Y a mí me quemaban la piel sus ojos,
y cada día echaba en su comida mucha sal y pimienta,
tanto, que se ahogaba de tos todo el día.
Pero no decía nada. Me miraba y comía.
Y yo pensaba que ese odio era mi infierno.
Luego alguna vez le di de comer trozos de sandia
impregnados con vinagre agrio de uvas.
No dijo nada.
Y pensé que eso era más que un infierno
y que yo ya no podía seguir viviendo conmigo misma.
Al final empezó a empequeñecerse.
Perdió la memoria y la movilidad.
Mi padre le cuidaba como a un bebé.
Le daba la comida con cuchara y le cambiaba los pañales.
Se murió justo un año después,
y cuando todo se acabó,
estuve soñando mucho tiempo
que mi abuelo regresaba a casa,
si está bien enterrado,
cómo me mira con ojos remojados en vinagre,
como le cae por la barbilla la salsa picante de la comida,
y sabía que solo por eso,
aunque solo sea por eso,
a quien yo un día dé a luz
no va a quererme hasta que yo me muera.
Ahora sé cómo amarlo.
Amar revoltoso, pesado y adusto,
mi abuelo igual que yo,
amado por nadie,
que traía melindros para sus desgraciados nietos,
el hombre que anduvo, anduvo y al final se acostó junto a mi abuela,
en el cementerio abandonado del pueblo.
Ahora sé, pero el tercero sobra,
y sobran todos –
ellos, los dos
yacen juntos y saben que ya nadie los mira.
მე პაპაჩემი მძულდა ..
მე პაპაჩემი მძულდა და მინდოდა, მომკვდარიყო.
მძულდა მისი წყლისფერი თვალები, როცა მიყურებდა და ვგრძნობდი,
ერჩია, ვინმე სხვა დაენახა.
მძულდა მისი ქუდი, რომელსაც მხოლოდ ძილში იხდიდა
და ბავშვობიდან ვიცოდი, დავისჯებოდი, თუ შევეხებოდი.
მძულდა სახლის სიჩუმე მისი შინ ყოფნისას,
თითისწვერებზე სიარული და სიცილის მოთმენა, როცა ხასიათზე არ იყო.
მძულდა ჯოხი, რომელსაც ძროხებს ურტყამდა და ზოგჯერ ჩემს კატას,
ცული, რომლითაც ტყეში დადიოდა
და ხეებს ხოცავდა
ყოველდღე, შაბათ-კვირის გარდა, სანამ სიარული შეეძლო.
მძულდა მისი მსუბუქი, მოძრავი სხეული,
რომელსაც ვერაფრით ეწეოდა სიბერე.
და ვფიქრობდი, ვერც სიკვდილი დაეწეოდა.
წელიწადში ორჯერ მიდიოდა ქალაქში მანქანის ნაწილების საყიდლად,
ან რაღაც სხვა საქმის მომიზეზებით.
აუცილებლად შეივლიდა აბანოში და ნავთლუღის ბაზარში,
საიდანაც მოჰქონდა ბევრი უსარგებლო ნივთი
და ჭრელი საკაბეები დედაჩემისთვის.
ერთხელ ყური მოვკარი, ამბობდნენ, რომ ქალაქში ქალი ჰყავს,
და წელიწადში ორჯერ მისთვის მიაქვს ბებიაჩემის გაკეთებული ყველი.
უკან დაბრუნებულს მოჰქონდა ავტობუსების სადგურში ნაყიდი
ძველი, ძნელად დასაღეჭი თაფლაკვერები.
ის თაფლაკვერები ყველაფერს მერჩია და ისე ვჭამდი, არავის გაეგო.
ვჭამდი და ვფიქრობდი, რომ ეს კაცი არასოდეს მოკვდება.
როცა ბებიაჩემი აღარ იყო, ყველა ამბობდა, რომ ძალიან დააკლდა.
მე კი ვფიქრობდი, რომ ასე უკეთესად ცხოვრობს, –
დამთავრდა ყოველდღიური ჩხუბი
მიწამდე დახრილ, ხერხემალზე ცხოვრებაგადაკიდებულ ბებიაჩემთან,
და ზუსტად ვიცოდი, რომ დამნაშავეა –
მასთან მოსული სიკვდილი გააცურა და ჩემი გატანჯული ბებია შეაჩეჩა.
მერე თანდათან მოტყდა.
ტყეში ვეღარ დადიოდა, კიდევ უფრო დამძიმდა და გართულდა.
მე კანი მეწვოდა მისი თვალებისგან
და ყოველდღე ვუყრიდი საჭმელში უზომოდ ბევრ მარილს და წიწაკას,
იმდენად ბევრს, რომ მთელი დღეები ხველება ახრჩობდა.
მაგრამ ხმას არ იღებდა. მიყურებდა და ჭამდა.
და მე ვფიქრობდი, რომ ეს სიძულვილი არის ჩემი ჯოჯოხეთი.
მერე რამდენჯერმე მძაღე ღვინის ძმრით გაჟღენთილი
საზამთროს ნაჭრები ვაჭამე.
ხმა არ ამოუღია.
და ვიფიქრე, რომ ეს არის ჯოჯოხეთზე მეტი
და ჩემს თავში ცხოვრება აღარ შემიძლია.
ბოლოს დაპატარავება დაიწყო.
მეხსიერებაც დაკარგა და მოძრაობის უნარიც.
თოთო ბავშვივით უვლიდა მამაჩემი,
კოვზით აჭმევდა და საფენებს უცვლიდა.
ზუსტად ერთი წელი კვდებოდა,
და როცა ყველაფერი დამთავრდა,
მე დიდხანს მესიზმრებოდა, როგორ ბრუნდება სახლში
საიმედოდ დამარხული პაპაჩემი,
როგორ მიყურებს ღვინის ძმარში დამბალი თვალებით,
როგორ ჩამოსდის ნიკაპზე საჭმლის წიწაკიანი წვენი,
და ვიცოდი, რომ მხოლოდ ამის გამო,
თუნდაც მხოლოდ ამის გამო
ვისაც გავაჩენ, ვერ შემიყვარებს, სანამ არ მოვკვდები.
ახლა ვიცი, როგორ მიყვარდეს.
მიყვარდეს ბობოქარი, მძიმე და უჟმური,
ზუსტად ჩემნაირი პაპაჩემი,
ყველასგან შეუყვარებელი,
ქალაქიდან თაფლაკვერების მზიდავი უჯიშო შვილიშვილებისთვის,
კაცი, რომელმაც იარა, იარა და ბოლოს მაინც ბებიაჩემს მიუწვა
მიტოვებული სოფლის სასაფლაოზე.
ახლა ვიცი, მაგრამ მესამე ზედმეტია,
და ყველა ზედმეტია –
ისინი, ორნი,
ერთად წვანან და იციან, რომ არავინ უყურებს.
*(Georgia, 1970). Traductora. Estudió en la Universidad Estatal de Tbilisi (Georgia). Doctora en Filología georgiana. Fue profesora de Literatura moderna de la Universidad Estatal de Tbilisi (Georgia). Reside hace 20 años en Barcelona (España). Obtuvo el Premio de la Universidad Iliauni para la mejor traducción (2018), por La fiesta del Chivo y La ciudad y los perros de Mario Vargas Llosa. Ha traducido al georgiano a Mario Vargas Llosa, Gabriel García Márquez, Jorge Luis Borges, entre otros.
**(Santiago de Cuba-Cuba, 1958). Poeta y traductor. Desde los diez años reside en Barcelona (España). Estudió Letras en la Universidad de Lausanne (Suiza). Obtuvo el Premio Aula de Poesía de Barcelona, la Beca de la Oscar Cintas Foundation de Nueva York y el XII Premio Internacional de Poesía Claudio Rodríguez. Ha publicado en poesía Poemas de Arena (1982), Tratado de Licantropía (1988), Elleife (1993 y 2018), De la belleza del puro pensamiento (1997), Poemas de la rue de Zurich (2000), Paisaje, tiempo azul (2001), Cabeza de ébano (2007 y 2014), Diario de la urraca (2013) y Lengua de lobo (2019); la plaquette Mariposa y caballo (2002) y Cierta luz (2010), Así como antología poética (2005) y Antología d Tenerife (2007). Ha traducido la Poesía completa de Novalis, Los minirelatos de Franz Kafka y una selección de Anthologie Secrète de Frankétienne. Es Antologador de El festín de la flama, de la poeta boliviana Blanca Wiethüchter.